مقایسه و تفاوت داکت اسپلیت با VRF

مقایسه داکت اسپلیت با سیستم VRF که از انواع سیستم های تهویه مطبوع انبساط مستقیم (DX) بشمار می روند، می تواند موضوع جالب توجهی باشد؛ چراکه هر دو به نوعی شکل تکامل یافته ای از کولرهای گازیِ اسپلیت بوده و در بسیاری از پروژه های تهویه مطبوع، بویژه ساختمان های مسکونی، یکی از گزینه های پیش رو برای انتخاب می باشند. بنابراین بهتر است قبل از هر چیز بر نحوه عملکرد دو سیستم مروری داشته باشیم. لازم به ذکر است، سایت تهویه نگار در مقالات جداگانه ای به تفصیل، مکانیزم کاری و ویژگی های داکت اسپلیت و VRF را نیز بررسی کرده است.

آشنایی با سیستم داکت اسپلیت

نحوه کارکرد داکت اسپلیت، کاملاً مشابه کولرهای گازیِ اسپلیت می باشد، با این تفاوت که هوای سرد و گرم خروجی از یونیت داخلی، از طریق کانال کشی در فضاهای مورد نظر توزیع می گردد و از آنجا که داکت اسپلیت ظرفیت برودتیِ بیشتری دارد، قادر است به ازای هر یونیت متراژ بیشتری را پوشش دهد. بنابراین داکت اسپلیت نیز شامل دو یونیت مجزا می باشد:

• یونیت خارجی (کندانسینگ یونیت) شامل کمپرسور و کندانسور
• یونیت داخلی (هوارسان) شامل شیر انبساط، اواپراتور هوایی و فن دمنده

یونیت خارجی که بیرون از ساختمان و در فضای آزاد نصب می شود، گاز مبرد را توسط کمپرسور متراکم کرده و پس از تقطیر (چگالش) در کندانسور هوایی، مایع مبردِ حاصل را به سمت یونیت داخلی که درون سقف کاذب قرار گرفته، پمپ می کند. مبرد پس از عبور از شیر انبساط با دمای پایین وارد لوله های کویل اواپراتور شده و باعث کاهش دمای هوای عبوری می گردد. در نهایت، جریان هوای خنک خروجی از یونیت داخلی از طریق مسیری کانال کشی شده در فضاهای مختلفِ داخل ساختمان توزیع می شود.

آشنایی با وی آر اف (VRF)

VRF که مخفف عبارت Variable Refrigerant Flow می باشد سیستمی است که اساس عملکرد آن مشابه کولرهای گازیِ اسپلیت می باشد. با این تفاوت که تمامیِ یونیت های داخلی از یک یونیت خارجیِ مشترک تغذیه می شوند.

یونیت خارجی (کندانسینگ یونیت) شامل کمپرسور و کندانسور هوایی و هریک از یونیت های داخلی (هوارسان) شامل شیر انبساط، اواپراتور هوایی و فن دمنده می باشند.

در فناوری VRF از کمپرسورهای روتاری یا اسکرال اینورتردار استفاده می شود، بهمین علت نرخ جریان مبرد ورودی به لوله های کویل، می تواند متغیر باشد. این گونه کمپرسور، بر مبنای بار گرمایی جذب شده توسط یونیت های داخلی، مبرد مورد نیاز را پمپ می کند.

مقایسه و تفاوت سیستم VRF با داکت اسپلیت

برای انجام مقایسه ای آماری و مستند بین داکت اسپلیت و سیستم VRF پروژه ای مسکونی را بعنوان نمونه در نظر گرفته و آن را مبنای مقایسۀ دو سیستم قرار خواهیم داد.

مشخصات پروژه نمونه به این شرح است:

– یک آپارتمان مسکونی 5 طبقه و هر طبقه دارای دو واحد مشابه و قرینه یکدیگر

– متراژ مفید هر واحد: 170 متر مربع شامل سه اتاق خواب (هریک 20 متر مربع)، آشپزخانه (23 متر مربع)، پذیرایی (60 متر مربع) و اتاق نشیمن (27 متر مربع)

– محل پروژه: قزوین

منظور از متراژ مفید، صرفاً فضایی است که نیاز به سرمایش و گرمایش دارد که شامل سرویس های دستشویی و حمام نمی شود.

انتخاب داکت اسپلیت

انتخاب داکت اسپلیت با توجه به بار برودتی هر فضا و از طریق کاتالوگ شرکت سازنده انجام می گیرد که برای هر واحد عبارتند از:

• یک دستگاه داکت اسپلیت اینورتردار 30000BTU/h برای اتاق ها و آشپزخانه
• یک دستگاه داکت اسپلیت اینورتردار 30000BTU/h برای پذیرایی و اتاق نشیمن

انتخاب یونیت های داخلی سیستم VRF

انتخاب یونیت های داخلی VRF با توجه به بار برودتی هر فضا و از طریق کاتالوگ شرکت سازنده انجام می گیرد. انواع یونیت های داخلی در سیستم VRF کاملاً مشابه انواع فن کوئل ها می باشد. در این پروژه نمونه از یونیت های داخلی نوع سقفی توکار استفاده می کنیم که برای هر واحد عبارتند از:

• سه یونیت داخلی 2.2kW (7500BTU/h) برای اتاق ها
• یک یونیت داخلی 2.8kW (9550BTU/h) برای آشپزخانه
• دو یونیت داخلی 2.8kW (9550BTU/h) برای پذیرایی
• یک یونیت داخلی 2.8kW (9550BTU/h) برای اتاق نشیمن

انتخاب یونیت خارجی سیستم VRF

در انتخاب ظرفیت مناسب برای یونیت خارجیِ سیستم VRF می بایست به مانند چیلر مرکزی، درصدی از مجموع ظرفیت یونیت های داخلیِ انتخابی را مبنا قرار داد. این چنین، یک دستگاه یونیت خارجی به ظرفیت برودتی 35 تن تبرید جوابگوی نیاز این ساختمان خواهد بود.

در محاسبه بار برودتی برای یک ساختمان، همواره واحدهای طبقه آخر به علت تابش مستقیم آفتاب به سقف، بار بیشتری نسبت به سایر واحدها خواهند داشت؛ لذا، در واقع بایستی دستگاه های انتخابی برای این واحدها، ظرفیت بیشتری داشته باشند. اما از آنجا که در این مقاله صرفاً بحث مقایسه مطرح می باشد، جهت ساده سازی محاسبات، بار برودتی تمامی واحدهای ساختمان یکسان لحاظ شده اند.

مقایسه قیمت خرید سیستم VRF و داکت اسپلیت

تفاوت قیمت خرید سیستم های تهویه مطبوع، از جمله داکت اسپلیت و VRF عامل مهمی در زمان خرید و انتخاب محسوب می شود. در ادامه با قیمت های تقریبی این فاکتور مهم را نیز بررسی کرده ایم.

قیمت هایی که جهت برآورد هزینه خرید دستگاه ها اعلام می گردد تقریبی بوده و تنها بمنظور مقایسه، عنوان می شوند.

این چنین هزینه های خرید برای کل ساختمان به شرح ذیل است:

مقایسه قیمت ها نشان می دهد که با وجود برآورد سیستم VRF به عنوان یک سیستم مرکزی، قیمت تمام شدۀ آن تفاوت قابل توجهی با داکت اسپلیت دارد. بنابراین، در صورت انتخاب یک یونیت خارجی مجزا برای هر واحد، طبیعتاً قیمت خرید سیستم VRF برای کل ساختمان اختلاف بیشتری نیز پیدا می کند. نتیجه آنکه اگر انتخاب کارفرما VRF باشد، بهتر است تا جایی که امکان دارد در قالب یک سیستم مرکزی پیش بینی گردد.

پیش از این، مزیت عمدۀ داکت اسپلیت ها، کولرهای گازی و سایر سیستم های مستقل نسبت به VRF مرکزی، مجزا بودن محاسبه هزینه برق مصرفیِ هر واحد از ساختمان بود و اینگونه ساکنین، دقیقاً با توجه به میزان مصرفی که از آن سیستم سرمایشی داشتند، پول برق را می پرداختند. اما، امروزه در خودِ سیستم VRF نیز قابلیتی دیده شده که امکان کنترل مصرفِ برق هر واحد را فراهم کرده است.

مقایسه میزان و هزینه مصرف برق VRF و داکت اسپلیت

میزان مصرف برق سیستم های تهویه مطبوع از دیگر فاکتورهای مهمی است که پیش از خرید باید به آن توجه نمود. در ادامه به طور کلی و بر اساس مطالعۀ چند کاتالوگ معتبر از داکت اسپلیت و VRF، هزینه برق مصرفی را نیز مقایسه کرده ایم.

همانطور که گفته شد،برق مصرفی دستگاه ها با توجه به کاتالوگ شرکت های سازنده اعلام می گردد که می تواند در برندهای مختلف تا حدودی متفاوت باشد.

این چنین برق مصرفی کل ساختمان به شرح ذیل است:

با فرض 14 ساعت در شبانه روز فعال بودن سیستم های سرمایشی (در حالت تمام بار) و مبلغ میانگین 1000 ريال هزینه به ازای هر کیلووات- ساعت برق مصرفی، داریم:

بنابراین همانطور که مشاهده می کنید، مصرف برق سیستم VRF در مقایسه با داکت اسپلیت ها، نزدیک به 30% کمتر است.

مقایسه سایر ویژگی ها در سیستم VRF و داکت اسپلیت

علاوه بر مقایسه هایی که به لحاظ قیمت خرید و مصرف برقِ سیستم ها انجام شد، می توان داکت اسپلیت و سیستم VRF را از جنبه های دیگری نیز با یکدیگر مقایسه نمود.

1. در صورت بکارگیریِ داکت اسپلیت، امکان کنترل مستقل دما در اتاق یا فضاهای مختلف ساختمان وجود ندارد؛ چراکه تمامی فضاها از هوای خروجیِ یک یونیت داخلیِ مشترک تغذیه می شوند. بنابراین نمی توان در هر اتاق یا فضایی به دمای متفاوتی دست یافت. در شرایطی که با وجود سیستم VRF این امکان وجود دارد که دمای هر فضایی را متناسب با کاربری و نیاز افراد حاضر در آن فضا کنترل نمود. البته این در حالی است که داکت اسپلیت می­ تواند به کمک سیستم VAV (استفاده از دمپرهای موتوردار) با تغییر حجم هوای ورودی به هر فضا، کنترل دمای جداگانه ای نیز اعمال کند. اما به نظر می رسد، قیمت تمام شدۀ چنین سیستمی چندان مقرون به صرفه نباشد.
2. صدای تولیدیِ یونیت داخلی در داکت اسپلیت ها نسبت به سیستم VRF به مراتب بیشتر است؛ چراکه در داکت اسپلیت برای توزیع پرفشار حجم زیادی از هوا در فضاهای مختلف از فن قوی تری استفاده می شود که به منزله ایجاد صدای بیشتری خواهد بود.
3. بهره برداری از سیستم VRF در ساختمان های مرتفع محدودیت هایی را به دنبال دارد. چنانکه حداکثر فاصله عمودی مجاز بین یونیت خارجی و دورترین یونیت داخلی حدود 50 متر، حداکثر فاصله عمودی مجاز بین دو یونیت داخلی که از یک یونیت خارجی تغذیه می شوند، حدود 15 متر و در مجموع حداکثر طول مجاز لوله کشی حدود 1000 متر است. بهمین علت در کاتالوگ شرکت های سازندۀ VRF مقدار مجاز تمامی این فواصل اعلام می گردد. محدودیت هایی که به شرط امکان نصب یونیت خارجیِ هر واحد در همان طبقه، برای داکت اسپلیت وجود ندارد.
4. وجود توازن فشار در جریان مبرد بین یونیت خارجی و یونیت های داخلی از اهمیت زیادی در عملکرد درست سیستم های VRF برخوردار است. موضوعی که لوله کشی بین یونیت ها را بسیار حساس می کند. حساسیتی که به واقع در لوله کشی داکت اسپلیت بسیار کمتر است.

نتیجه گیری: انتخاب وی آر اف (VRF) یا داکت اسپلیت؟

انتخاب یک سیستم تهویه مطبوع متناسب با کاربری و شرایط اقلیمی پروژه، نیاز به دانش و تخصص مشخصی دارد تا از بروز اشتباه و تحمیل زیان مالی به کارفرمایان جلوگیری شود. در این مقاله دو سیستم داکت اسپلیت و وی آر اف (VRF) که از سیستم های شناخته شده ای در بازار تهویه مطبوع هستند را از لحاظ قیمت، میزان و هزینه مصرف برق به طور کاربردی و با بررسی یک نمونه عینی مقایسه کردیم، اما ممکن است بنا بر شرایط پروژه فاکتورهای دیگری نیز بر انتخاب کارفرما تأثیر گذار باشند.

باید همواره این نکته را نیز در نظر داشت که اساساً برتری مطلقی بین سیستم ها وجود ندارد و می بایست کارشناسی بر مبنای تخصص و تجربۀ خود، بهترین گزینه را انتخاب کند. به طور کلی در مقایسه و ارزیابیِ تفاوت های VRF و داکت اسپلیت می توان گفت که غالباً سیستم VRF قیمت بالاتری دارد، اما از طرفی مصرف برق آن ها به مراتب کمتر است. داکت اسپلیت ها دارای نویز صوتی بیشتری بوده و تواناییِ کنترل مستقل دما در فضاهای مختلف پروژه را نیز ندارند.

به منظور دریافت مشاوره و انتخاب صحیح سیستم برودتی و تهویه مطبوع برای پروژه خود، با کارشناسان تهویه نگار در ارتباط باشید.

کارشناس فروش (عمادی) 09004494274

پیشنهاد مطالعه:

تفاوت داکت اسپلیت با کولر گازی (اسپلیت)

مقایسه چیلر با داکت اسپلیت

مقایسه سیستم وی آر اف (VRF) با اسپلیت (کولر گازی)