طراحی تهویه مطبوع استخر شنا

طراحی تهویه مطبوع برای استخر دارای ویژگی های خاصی است. سوال بسیاری از مالکان و سازندگان استخر این است که برای تهویه استخر چکار باید کرد؟ تهویه مطبوعِ سالن های استخر یکی از چالش برانگیزترین موارد برای تهویه مطبوع محسوب می شود. استخرهای خصوصی، سالن های استخر عمومی، استخرهای ورزشی، حمام های نمکی، استخرهای هتل، استخرهای مدرسه، استخرهای درمانی و بسیاری موارد دیگر از جمله مصادیق این کاربری می باشند.

سیستم تهویه مطبوع در یک سالن استخر سرپوشیده، دو وظیفه اصلی را انجام می دهد:

1- ایجاد یک محیط مطبوع و ایده آل برای ورزشکاران و طرفداران سلامتی.

2- رطوبت زدایی مداوم هوا در سالن استخر به منظور محافظت از ساختار ساختمان در برابر آسیب های ناشی از رطوبت در طولانی مدت.

صرف نظر از میزان استفاده از سالن استخر، سطح بالای تبخیر آب مستلزم عملکرد 24 ساعتۀ سیستم تهویه مطبوع است که به طور ایده آل می بایست توسط یک سیستم طراحی شده و کنترل شدۀ هوشمند تنظیم گردد.

یک سیستم تهویه مطبوع مناسب در استخر سرپوشیده بایستی بتواند هوادهی مورد نیاز و تحت کنترل را با رطوبت زدایی و گرمایش کافی تضمین کند و همیشه در مقرون به صرفه ترین نقطه عملیاتیِ خود قرار بگیرد. ضمن آنکه تمرکز این سیستم نیایستی صرفاً معطوفِ سالن استخر باشد. چنانکه ایجاد محیطی ایده آل در فضاهای مجاور مانند رستوران، سالن ورزشی و اتاق های رختکن نیز باید مورد توجه قرار گیرد.

شرایط و استاندارد طراحی تهویه مطبوع استخر

دمای هوای سالن های استخر معمولاً بین 30 تا 34 درجه سانتی‌گراد تثبیت می شوند تا محیطی راحت را برای شناگران فراهم کنند. به همین دلیل، هوای سالن استخر تقریباً در اکثر مواقع گرمتر از هوای بیرون است.

شرایط هوای داخل می تواند در استخرهای سرپوشیده با یکدیگر متفاوت باشد. این شرایط هوای داخل بر اساس نوع آب (استاندارد، آب نمک یا آب دریا) و نوع استخر (اسپا، آموزش مدرسه، شنا یا پارک های آبی) تعیین می‌شود. در حالی که نوع آب عمدتاً مواد مورد استفاده را دیکته می کند، نوع استخر تأثیر خاصی بر میزان تبخیر آب استخر دارد. اگر تبخیر آب در مرحله طراحی به اندازۀ کافی در نظر گرفته نشود، سطح رطوبت سالن استخر به سرعت می تواند شدت یابد. اگر هوای ورودی خیلی خشک باشد، تبخیر آب استخر بیشتر می شود و به نوبۀ خود تقاضا برای انرژی و آب برای پر کردن مجدد را افزایش می دهد.

دمای سطح دیواره های استخر

دمای ثابت سطح دیواره‌های استخرِ سرپوشیده به چند دلیل مهم است: از آنجایی که بدن انسان به طور مداوم با محیط اطراف خود گرما را از طریق فرایند تشعشعی تبادل می کند و از آنجایی که حاضرینِ در استخر، تا حد زیادی لباس‌های کمی پوشیده‌اند (مقاومت حرارتیِ ناشی از پوششِ لباس ناچیز است)، تفاوت در دما بلافاصله به عنوان یک عاملِ ناراحت کننده احساس می شود. در عین حال، از کاهش دما به زیر نقطه شبنم جلوگیری می گردد.

دمای هوای استخر

هنگامی که یک شناگر با لباس کم خیس است، انرژی گرمایی بدن از طریق تبخیر آب چسبیده به پوست شناگر خارج می شود. اگر دمای هوای داخل بیبینش از 2 تا 4 درجۀ سانتی گراد بیشتر از دمای آب استخر باشد، این شار گرما را محدود کرده و آسایش گرمایی ایجاد می‌کند.

رطوبت هوای استخر

رطوبت بالای هوای داخل نیز تبخیر را محدود می کند. با این وجود، رطوبت بیش از حد می تواند منجر به افزایش دمای نقطه شبنم شده و تولید قطراتِ ناشی از کندانس را در سطوح سرد افزایش دهد که این موضوع باعث ایجاد کپک، خوردگی و آسیب ساختاری می شود. سری راهنمای VDI 2089 “خدمات ساختمانی در حمام های شنا – استخرهای سرپوشیده” رطوبت مطلق 14.3 گرم بر کیلوگرم را به عنوان مقدار آستانه تعریف می کند.

تعویض هوا در داخل استخر

در آب استخر، کلر با مواد آلی مانند عرق، پوسته های پوستی و ادرار واکنش نشان می دهد. ترکیب حاصل (عمدتاً کلرامین ها و تری هالوژن متان ها) دارای بوی شدیدی است و عامل ایجاد بوی معمولی است که در استخرها استشمام می شود. کلروفرم نیز به گروه تری هالوژن متان ها تعلق دارد. از هوا سنگین تر است و در سطح آب جمع می شود. کلروفرم مخصوصاً برای کودکان و نوجوانان خطرناک است که معمولاً زمان زیادی را در استخر می گذرانند. بنابراین، تأمین منظم هوای تازه از بیرون برای فراهم نمودن آسایش بسیار مهم است و هر گونه بو و یا مواد مضر منتشر شده باید تخلیه شوند.

استانداردها و دستورالعمل های مهمِ مربوط به استخرهای سرپوشیده
الزامات مربوط به ساختمان ها	الزامات مربوط به سیستم های انتقال هوا	الزامات مربوط به هواسازها
Energy Savings Act (EnEG) بهینه سازیِ مصرف انرژی در ساختمان ها	DIN EN 13779 تهویه برای ساختمان های غیر مسکونی - الزامات عملکرد برای سیستم های تهویه و تهویه اتاق	DIN EN 13053 رتبه بندی و عملکرد برای یونیت ها، قطعات و بخش ها
Renewable Energies Heat Act (EEWärmeG) ارتقای انرژی های تجدیدپذیر در بخش گرما	DIN EN 15251 پارامترهای ورودی محیطی داخلی برای طراحی و ارزیابی عملکرد انرژی ساختمان ها	DIN EN 1886 هواسازها - عملکرد مکانیکی و روش های اندازه گیری
Energy Savings Ordinance (EnEV) عایق های حرارتی و تأسیساتِ مخصوصِ بهینه سازیِ مصرف انرژی در ساختمان ها	DIN EN 12599 تهویه برای ساختمان ها - روش های آزمایش و روش های اندازه گیری برای تحویل سیستم های تهویه و تهویه مطبوع نصب شده	VDI 3803 سیستم های تهویه مطبوع - اصول ساختاری و فنی
DIN V 18599 ارزیابی مصرف انرژیِ ساختمان ها	VDI 2089, Part 1 خدمات ساختمانی در حمام های شنا – استخرهای سرپوشیده	VDI 6022 الزامات بهداشتی برای سیستم های تهویه و تهویه مطبوع
DIN 19643-1 تصفیه آب استخرها و الزامات عمومی حمام ها	VDI 2089, Part 2 خدمات ساختمانی در حمام های شنا – استفادۀ بهینه از انرژی و آب	AHU Guideline 01 انجمن تولیدکنندگان هواسازِ آلمان - الزامات عمومی در مورد هواساز
KOK guidelines دستورالعمل های معتبر جهانی برای ساخت استخر	LüAR دستورالعمل حفاظت در برابر آتش سوزی در سیستم های تهویه	FGK Status Report 13 آیین نامۀ نگهداری و تمیز کردن سیستم های انتقال هوا
Ordinance on the Construction and Operation of Public Assembly Venues (VStättVO) مصوبۀ مکان عمومی	TA-Lärm دستورالعمل های فنی کاهش نویز	Energy efficiency classes ارائه شده توسط سازندگان معتبر مطابق با اتحادیۀ تولیدکنندگان هواسازِ آلمان و/ یا یوروونت
VDI 2050, Parts 1 – 5 الزامات مربوط به اتاق های تجهیزات مکانیکی (پایگاه های فنی، سیستم های بهداشتی، سیستم های انتقال هوا و غیره)	Bulletin 60.07 – Maintenance of technical systems in baths انجمن آلمان برای صنعت حمام تفریحی و دارویی

آب و هوای خوب در استخرهای خصوصی

استخرهای خصوصی عموماً دارای دوره های فعالیت کوتاه و فازهای “استراحت” بسیار طولانی هستند. در طول دوره فعالیت، سالن معمولاً تنها توسط چند نفر استفاده می شود. به عبارت دیگر: تهویه هوای سالن استخر روی رطوبت زدایی و حصول اطمینان از حفظ مداوم دمای مورد نظر متمرکز است. با این میزان از استفاده، اغلب نیازی به افزودن مداوم هوای تازه نیست. این واقعیتی است که هزینه های عملیاتی را بسیار پایین نگه می دارد، به ویژه در ماه های سردتر.

به عنوان مثال، یک یونیت تهویه مطبوع مرکزی در مقایسه با یونیت های ایستاده روی زمین مزایای بسیاری دارد. یک یونیت ایستاده روی زمین، هوای سالن استخر را به کمک استفاده از یک مکانیزم برودتی برای خنک کردن هوا تا نقطه شبنم و کندانس کردن بخارات آبِ موجود هوا، رطوبت زدایی می کند. سپس هوای مرطوب شده باید در یک کویل گرمایشی مجدداً گرم شود تا سطح دمای ثابت در سالن استخر تضمین شود.

یک یونیت تهویه مطبوع مرکزی با سطح بالایی از بازیابی گرما، این هزینه های گرمایشی را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد، به طوری که تا 80٪ گرما از هوای برگشتی سالن استخر بازیابی می شود.

یونیت های تهویه مطبوع مرکزی همچنین امکان اختلاط هوای بیرون در ماه های تابستان یا حتی تهویۀ طبیعی را فراهم می کنند. در نتیجه آب و هوای سالن استخر بهبود یافته و دوباره می توان در هزینه های عملیاتی صرفه جویی کرد. یک یونیت تهویه مطبوع مرکزی معمولاً در یک فضایی خارج از سالن واقعی استخر نصب می شود و بنابراین لذت شنا را نه از نظر بصری و نه از نظر صوتی مختل نمی کند.

یک استخر خصوصی همیشه باید به صورت جداگانه طراحی شود. اگر گرمایش یک ساختمان مسکونی توسط پمپ حرارتی خانگی (کم مصرف) تأمین شود، می توان از انرژی پمپ حرارتی برای تهویه مطبوع استخر نیز استفاده نمود. به طور مشابه، استفاده از گرمای اضافی برای گرم کردن آب شیرین استخر نیز امکان پذیر است.

آب و هوای خوب در استخر هتل ها و استخرهای درمانی

برای اتحادیۀ هتل‌ها و رستوران‌های آلمان dEHOGA، وجود استخر در هتل پیش‌شرطی برای دستیابی به دسته بندی هتل پنج ستاره است. اما، برای هتل های کوچکتر با “جاه طلبی های ستاره ایِ” کمتر، استخر شنا نیز یکی از امکانات مهم برای راضی نگه داشتن مهمانان است.

استخر شنا به خودی خود تضمینی برای جلب رضایت نیست. زیرا اگر مهمان به جای “محیط سالم” مورد نظر، یک منطقه شنای کپک زده و تاریک با آب سرد برای حمام پیدا کند، مطمئناً دوباره تصمیم به اقامت در این هتل نخواهد گرفت. آب و هوای خوب در استخر هتل، معیار مهمی برای حفظ مشتریان است و می تواند تأثیر بسزایی در میزان اشغال اتاق ها داشته باشد. زیرا اخبار آب و هوای خوب به گوش می رسد – اما متأسفانه، اخبار یک آب و هوای بد نیز منتشر می شود. به همین دلیل است که شما باید راه حلی را انتخاب کنید که هم با بکارگیری راهکارهای بازیابی انرژی در هزینه ها صرفه جویی می کند و هم در عین حال شرایط هوای قابل قبولی را تضمین می کند.

استخرهای شنا که برای مقاصد درمانی در مراکز مراقبتی و بهداشتی مورد استفاده قرار می گیرند از اهمیت یکسانی برخوردارند. اینها اساس پیشنهادات دوره های ویژه را تشکیل داده و جذابیت کل امکانات را افزایش می دهند. بسته به سطح اشغال استخر، علاوه بر رطوبت زدایی هوای سالن استخر، برای انتقال هوای کهنه به بیرون، به نسبت ثابتی هوای تازه نیز مورد نیاز است. هوای مرطوب، سرد یا کهنه موفقیت درمان – و رضایت بیماران مراجعه کننده را کاهش می دهد.

آب و هوای خوب در استخرهای قهرمانی

در بسیاری از استخرهای قهرمانی، نه تنها فضای آبی بخش بزرگی از سالن استخر را اشغال می کند، بلکه جایگاه های بزرگ و صندلی برای تماشاگران را نیز در بر می گیرد. علاوه بر خود سالن استخر، اتاق‌های رختکن و دوش بزرگ، معمولاً یک رستوران و فضاهای ورودی بزرگ نیز وجود دارند.

خود سالن استخر به تهویه مطبوع کارآمد و مطمئن نیاز دارد. تنها در صورتی که هوای مرطوب سالن استخر به طور مداوم رطوبت زدایی شود، آب و هوای راحت برای تماشاگران در سکو نیز تضمین می گردد. برای اینکه سلامتی ورزشکاران به خطر نیفتد، باید از وزش باد در سالن استخر و سایر فضاهای مرتبط خودداری گردد. استخرهای قهرمانی که در آنها مسابقات برگزار می شود، معمولاً از حمام های ورزشی و تفریحیِ معمولی بزرگتر هستند.

استادیوم های مسابقه با استخرهای 50 متری، استاندارد مسابقات ملی و بین المللی هستند. با حجم بالای هوای موجود در سالن استخر، فناوری تهویه مطبوع نیز باید از اندازه مناسبی برخوردار باشد تا محیط دائمی خوبی را تضمین کند. هر چه حجم فضا بیشتر باشد، کارایی الکتروفن های مورد استفاده اهمیت بیشتری پیدا می کند. فاکتور هزینه عملیاتی نقش مهمی در استخرهای قهرمانی ایفا می کند.

نوسازی فناوری منسوخ تهویه مطبوع اغلب کاهش قابل توجهی در هزینه های عملیاتی ایجاد می تواند ایجاد کند. برای مثال، ساختمان‌های جدیدی که از ابتدا مطابق با معیارهای ساختمان غیرفعال طراحی و ساخته می‌شوند، می‌توانند در مقایسه با طرح های استاندارد به صرفه‌جویی انرژی بیش از۵۰ درصد دست یابند

سیستم تهویه مطبوع در استخر سرپوشیده

دستگاه هواساز بعنوان اصلی ترین رکن از سیستم تهویه مطبوع در استخرهای سرپوشیده، یک دستگاه چند کاره به حساب می آید. عملکردهایی مانند کنترل دمای هوا، کنترل رطوبت هوا، بازیابی انرژی (در صورت نیاز) و حتی کنترل بو از جمله مهمترین کارایی های هواساز در استخرهای سرپوشیده می باشند.

از آنجا که در سالن های استخر نمی توان از هوای برگشت برای اختلاط با هوای تازه استفاده نمود، بکارگیریِ یک سیستم بازیابی انرژی می تواند تأثیر قابل توجهی در کاهش مصرف انرژی داشته باشد. در واقع، مهمترین جنبه با توجه به هزینه های یک استخر، هزینه های سرمایه گذاری نیست، بلکه هزینه های عملیاتی است. به این ترتیب با یک طراحی و انتخاب هوشمندانه می توان در درازمدت صرفه جویی کرد و در عین حال از یک سیستم تهویه مطبوع کاملاً مطمئن بهره برد.

غالباً هواسازهای مورد استفاده در استخرها فاقد کویل سرمایشی هستند.

پیشنهاد مطالعه:

تهویه مطبوع بیمارستان

تهویه مطبوع ساختمان اداری

تهویه مطبوع هتل